Xấu (Grotesque)

Xấu là tác phẩm dịch lại từ nguyên bản Grotesque của nhà văn nữ Nhật Bản Natsuo Kirino (sinh năm 1951), phát hành bởi Nhã Nam vào tháng 7 năm 2013, giá bìa 110.000 đồng.

Bìa sách của Xấu khi xuất bản tại Việt Nam khá mờ nhạt giữa rừng sách nhưng ấn tượng và tôi nghĩ nó rất phù hợp với câu chuyện của Xấu. Xám xịt và đầy những vết cắt, như cách mà mỗi số phận nhân vật trong truyện trót mang.

Tôi không nghĩ đây là tiểu thuyết trinh thám như cách Nhã Nam phân loại và tôi cũng không đồng tình với cách nhận định rằng “cái Đẹp có thể chứa đựng sự Xấu to lớn đến mức nào” ở trang cuối bìa sách bởi vì bạn sẽ tìm thấy điều hiển nhiên rằng ngoài nhân vật Yuriko được miêu tả là người duy nhất sở hữu cái đẹp thì còn lại hầu như chỉ là sở hữu nét đẹp bình thường, do vậy nếu nói theo cách này thì vô hình chung chỉ mỗi Yuriko là đang chứa đựng cái xấu lớn nhất (tôi thì không nghĩ như vậy). Dẫu sao thì mỗi người sẽ có một cách nhận định khi đọc tác phẩm này. Riêng tôi, tôi cho rằng mang sự đối lập giữa Đẹp – Xấu để nổi bật lên góc độ đối lập của hai sự thể trái ngược trong cùng một thực thể thì không hẳn là ý hay, vốn dĩ Natsuo Kirino không nhằm vào điều đó. Ngay từ đầu và nhất quán xuyên suốt tác phẩm, tất cả đều là sự trải nghiệm về cái xấu một cách trọn vẹn, hoàn hảo đến mức khi ý niệm về cái đẹp trong cái bản chất bị nhơ nhuốc, ảnh hưởng bởi cái xấu lại như hạt ngọc, như khi bạn bắt gặp nó nơi cuối con đường.

Xấu là một trải nghiệm hoàn toàn khác trong thể loại văn chương và so với số đông các tác phẩm văn học tôi từng đọc. Khi những dòng cuối kéo theo sự khép lại trang sách, hoàn toàn là sự trống rỗng và không thể nói thành lời. Không phải vì buồn quá, u ám quá hay nặng nề quá hay sự bỏ ngõ đến day dứt theo cách mà phần lớn tác phẩm văn học Nhật Bản thường hay làm vậy mà chính là “tôi là ai giữa thế giới này?”, thậm chí là nghi ngờ về sự tồn tại của bản thân giữa cuộc đời này, giữa xã hội này và cả giá trị của bản thân.

Nguồn: Internet

Yuriko – một nhân vật đại diện cho “mặc cảm Lolita” – sắc đẹp hoàn hảo đến ma quái và theo cách gọi của chị gái mình đó là sắc đẹp liêu trai, quỷ ám và khi trưởng thành, nó đã tự động biến mất, rời bỏ cô và trả lại con người thật của nó như một bã mía, tuy nhiên, quá muộn màng để bắt đầu trở lại. Sắc đẹp của Yuriko là một bất hạnh, là một cái “nghiệp” vì nó không mang lại cho cô cuộc sống vốn dĩ cô nên có, nên được đối xử một cách bình đẳng như những đứa trẻ khác, thậm chí là sự xa lánh, hắt hủi ngay chính từ gia đình cô. Sắc đẹp ấy đã quyết định số phận cô ngay từ khi lọt lòng. Sắc đẹp ấy đã lần lượt tra vào cổ những gã đàn ông trưởng thành những cái tội danh “loạn luân”, bất chấp luân lý, đạo đức con người và đạo đức xã hội, thậm chí tội giết người. Người khác nhìn vào nghĩ rằng cô là người hạnh phúc với một sắc đẹp trời phú ban tặng và nhiêu đó là đủ, cô không cần cố gắng gì thêm nữa. Song, sự thật là bản thân cô là một cuộc tranh đấu để tồn tại, để được thừa nhận cô đang sống nhưng ngày một cô lạc lối trong dòng chảy cuộc đời đến mức cô chỉ có thể cảm giác là cô đang sống khi cô được làm tình. Cô ghét đàn ông nhưng cô thích làm tình. Chỉ khi được làm tình, cô cảm nhận được sự sống đang diễn ra. Vậy cô tồn tại vì điều gì?

Katsuo – một nhân vật có một niềm tin kiên định và mù quáng đến mức rằng chỉ cần cố gắng, chỉ cần bản thân không bỏ cuộc thì sẽ được tất thậm chí từ học vị, địa vị đến sắc đẹp và bản chất đàn bà. Cô không sai. Cô đã chứng minh được điều đó nhưng điều chua sót sau cùng chính là tồn tại hay không tồn tại, cách nhau một nếp nghĩ. Cô chưa bao giờ buông bỏ điều gì, càng cố gắng chứng minh càng đau đớn nhận ra cô không là gì giữa xã hội này, giữa cuộc sống này, cô chỉ là một linh hồn bị bán rẻ. Sự quay lưng của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và đến cả những gã đàn ông mua vui khi đêm xuống cũng chẳng buồn đoái hoài đến cô. Tất cả đều bỏ chạy khi thấy cô như thấy một con quỷ. Một số thương hại, một số kinh tởm. Vậy cô đang sống vì cái gì?

Mitsuru – một nhân vật cân bằng giữa Yuriko và Katsuo, liệu khi ở thế cân bằng, trung tính, con người ta sẽ hạnh phúc hơn? Câu trả lời vẫn là không. Sống có mục tiêu, hiểu rõ bản thân nhưng Misturu vẫn lạc lối trên dòng đời khi cô nhận ra cô không có mục đích sống. Sống và tồn tại dường như luôn có khoảng cách. Thì ra tìm kiếm mục đích sống lại là điều khó khăn hơn những gì cô tưởng. Để khi nhận ra thì cô đã phải đánh đổi thời gian của mình, mất tất cả nhưng rồi lại tìm được tất cả khi mục đích sống dần dần định hình ở tuổi trung niên.

Chị gái Yuriko – một nhân vật không tên, là người kể chuyện, dẫn dắt câu chuyện, đối thoại với độc giả và là nhân vật đại diện cho cái tôi của bất kỳ ai. Ngay từ đầu, nhân vật này cũng đã xác lập ngay tính cách về sự tự ti và ít bao dung, chất chứa trong cô là sự thù ghét, ưa sự cô độc cũng như cô chọn cách sống ở thế phòng thủ. Những ai vô tình phạm phải ranh giới mà cô vẽ ra thì cô sẽ loại trừ không thương tiếc. Tuy nhiên, càng gần đến cuối, cô lại càng bắt buộc phải đối mặt với chính con người cô, nghiệt ngã thay khi cô thoát khỏi thể giới cô độc, thù hằn ấy cô lại dấn thân vào vết xe đổ của em gái cô và cô bạn Katsuo. Liệu sự thay đổi vào phút cuối khi nhận ra chân nguyên bản thân mình chưa bao giờ là quá muộn cho bất kỳ ai?

Cái vòng lẩn quẩn cho một kiếp người và vị thần Jizo dẫu thế nào cũng không thể cứu rỗi những linh hồn lạc lối ấy. Xuất phát điểm sự lệch lạc ấy từ đâu? Gia đình, xã hội, giáo dục hay thượng đế?

421 trang – 4 nhân vật chính – hơn 10 số phận riêng lẻ đan xen nhau như một xã hội thu nhỏ được gom vào một tác phẩm, đa dạng nhưng kết nối cũng như sự tác động qua lại tô vẽ nên một bức tranh hiện thực xã hội tư bản Nhật Bản - đầy những vết cắt.

Còn rất nhiều điều mà tôi vẫn chưa thể nào viết ra hết tại đây, nhưng nếu có thể nói hết tại đây thì bạn chắc sẽ không đọc Xấu, mà nếu như vậy vô tình tôi đã làm bạn bỏ lỡ một tác phẩm hay, đầy tính nhân văn trên nền tảng khoa học tâm lý và nghiên cứu xã hội.

 

Thư Lê

 

Các bạn có thể tìm mua tại các nhà sách hoặc mượn đọc từ Thư viện iBookStop

Lưỡi Gươm – Bàn về nghệ thuật chỉ huy

Lưỡi Gươm – Bàn về nghệ thuật chỉ huy của Charles De Gaulle hay được biết đến là Tướng De Gaulle (dịch bởi Thi Hoa, NXB Thế Giới, liên kết phát hành với Sao Bắc Media, tháng 11/2014) là quyển sách không dành cho số đông và trong số ít còn lại cũng chưa hẳn là đối tượng đọc của sách nếu như chưa từng nắm giữ vai trò lãnh đạo trong bất kỳ hoạt động nào. Bởi vì ngay tựa đề sách đã chỉ ra vấn đề mà quyển sách bàn luận – nghệ thuật chỉ huy, tất nhiên cũng sẽ không giới hạn những ai đang tìm kiếm những điều cần biết về vai trò của người chỉ huy hay như những góc cạnh tối cần thiết để trở thành một người chỉ huy thực sự.

Lưỡi Gươm – Bàn về nghệ thuật chỉ huy là một cuốn sách mỏng nhưng những điều tướng De Gaulle viết tại đây, sau hơn một thập kỷ vẫn là một tuyệt tác có giá trị và có thể nói đã mô tả hiện trạng của quân nhân trong thời bình của bất kỳ quốc gia nào (hay chí ít tại Việt Nam). Tôi tin rằng đó sẽ là những điều bất biến để mỗi khi đọc lại, bạn vẫn tìm thấy chân lý bởi lẽ có những thời điểm trong cuộc đời chúng ta sẽ có những sự kiện xảy đến ở mỗi cột mốc khác nhau. Trong mỗi lần khác nhau đó, chúng ta lại tìm thấy lời đáp trong quyển sách này vốn dĩ những lần đọc trước hay lần đầu đọc, chúng ta không thể nào hiểu và thẩm thấu chỉ đến khi sự kiện xảy đến.

Có tất cả năm tiểu luận trong quyển sách này là bàn về hành động trong chiến tranh, bàn về cá tính, bàn về uy tín, bàn về học thuyết, chính khách và quân nhân đã khái quát hóa mọi góc nhìn về nghệ thuật chỉ huy. “Khởi thủy là lời? Không, khởi thủy là hành động!” (Faust) – ngay từ mở đầu của Bàn về nghệ thuật chỉ huy, tướng De Gaulle đã nhấn mạnh ngay tầm quan trọng của hành động. Trong trận chiến, “dòng chảy hỗn độn liên tục thay đổi của những tình huống” (*), trí năng và tư duy logic dù hoàn hảo đến đâu đôi khi cũng để “lọt lưới” những dữ kiện hay yếu tố mà có thể chứa đựng tính bất ngờ để đánh bật chiến lược trận đấu vào phút cuối. Vậy nên “khởi thủy là hành động” và điều đó không có nghĩa cứ xông ra trận là hành động mà là cần đến những phương pháp cấu thành từ trí năng, tư duy logic để tối thiểu những rủi ro mang tính bất ngờ bổ trợ cho việc hành động một cách hiệu quả hơn.

Lý thuyết là vậy và mỗi người trong chúng ta khi sinh ra không biết ai là người bẩm sinh sở hữu tính cách như một người chỉ huy vĩ đại. Tất cả đều phải qua một thời gian phối ngẫu cùng sự kiện mang tính quyết định của lịch sử, người sở hữu cá tính là người sẽ được công chúng chọn trái với trong điều kiện thời bình, cá tính không phải là lựa chọn của số đông. Trong Bàn về cá tính, ngài đã chỉ ra đặc tính nổi trội của người sở hữu cá tính đó chính là “xuất hiện niềm đam mê tự mình hành động” (*) nó cũng giống như cách, Alexander Đại Đế đã chinh phục được Châu Á, Napoleon đã sáng lập nên nền Đế Chế, Columbus khám phá ra Châu Đại dương… Tuy nhiên, cá tính cũng có hai mặt của nó, nó chỉ tốt trong hoàn cảnh nào và nó trở thành thảm họa trong hoàn cảnh nào. Người sở hữu cá tính hoặc là một chỉ huy tốt hoặc chỉ là một kẻ hữu danh vô thực.

Theo đó, uy tín cũng là một trong những yếu tố tác động đến việc anh có là một tay chỉ huy đáng tin cậy và dẫn đến lợi ích chung cho số đông tập thể hay không. Người cá tính, có trí năng và tư duy hơn người nếu không bàn đến phẩm chất của người đó, khi đặt vào bối cảnh chính trị thì đó lại là một vấn đề khác và có khi thách thức hơn. “Công cuộc Hy Lạp hóa, trật tự La Mã, Thiên Chúa giáo, các quyền con người, nền văn minh hiện đại tồn tại được là nhờ có sự nổ lực bằng xương máu của quân đội.”(*)

Trong phạm vi bài viết này, tôi chỉ có thể đi qua một số điểm trong quyển Lưỡi Gươm – Bàn về nghệ thuật chỉ huy ở góc độ cá nhân và kinh nghiệm bản thân. Chưa bao giờ là đủ để hiểu hết tinh thần của quyển sách hay tinh thần quân nhân của tướng De Gaulle. Quyển sách đáng giá cho bất kỳ ai đang giữ trò chỉ huy hay trong thế trận cuộc chơi. 

Sách hiện đã có mặt tại Thư viện iBookStop, độc giả quan tâm có thể mượn đọc hoặc đặt mua tại đây.

Thủ thư Cú Mèo

Thư viện & Không gian tri thức iBookStop

Lầu 5 - 98 Thích Quảng Đức, P. 5, Q. Phú Nhuận, TP.HCM

ask@ibookstop.vn - ibookstop.vn@gmail.com

0903.61.31.67 - (08) 6292 1917

www.iBookStop.vn

(*) trích dẫn từ trong sách

Mười năm không xa - Cửu Lộ Phi Hương

“Mười năm không xa” là tuyển tập truyện ngắn của Cửu Lộ Phi Hương. “Mười năm không xa” - mười câu chuyện tình yêu đủ mọi cung bậc cảm xúc: từ khắc khoải mong chờ, từ khổ đau bi ai, từ ám ảnh mộng mị, từ hận thù không nguôi cho đến hạnh phúc vẹn tròn, viên mãn. Người đọc sẽ được dẫn dắt từ hiện đại về cổ đại và vào cả cõi hư thực nơi những vị tiên nhân, những cương thi và cả những vong hồn tồn tại để kể về câu chuyện của họ.

Qua “Mười năm không xa”, mỗi một câu chuyện tình là một bài học ý nghĩa, một lời nhắn nhủ ý nhị dành cho những ai đã, đang và sẽ yêu.

- Câu chuyện “Mười năm không xa”: Sự kiên trì, chân thành sẽ có kết quả;

- Câu chuyện “Khuynh Thế”: Nỗi ám ảnh của một tình yêu không thành;

- Câu chuyện “Đào yêu”: Tri kỷ làm nên đấng anh hung;

- Câu chuyện “Nhẫn Đông”: Trái tim dù có sắt đá đến đâu vẫn có thể tan chảy;

- Câu chuyện “Trần Tiên Sinh và Trình Phu Nhân”: Hạnh phúc đôi khi chỉ là những điều nhỏ nhặt quanh ta;

- Câu chuyện “Tang Ca”: Không bảo vệ được người mình yêu thương nhất, nỗi ám ảnh day dứt không nguôi;

- Câu chuyện “Tuyết Thảo”: Hận thù cũng là một tình yêu rất đau;

- Câu chuyện “Thiên Hiểu”: Ai cũng có quyền yêu thương và được yêu thương;

- Câu chuyện “Phu đào huyệt”: Cương thi thật ra không đáng sợ, chính lòng tham và hận thù mới là nỗi kinh hoàng đáng ghê tởm nhất;

- Câu chuyện “Tử cầm”: Tình yêu không có ranh giới.

Đặc điểm chung nhân vật nữ chính của Cửu Lộ Phi Hương là những cô gái rất mạnh mẽ, dám hy sinh và sẵn sang hy sinh vì chính nghĩa, công lý và vì tình yêu. Họ được tạo ra theo những nét đẹp riêng nhưng người đọc nhớ đến họ nhất vì cá tính của họ. Họ có thể là một cô gái vui vẻ, một cô gái lạnh lùng, một cô gái đa tài, một cô gái ngốc nghếch,… Thế giới nhân vật nam phong phú, cũng có tài năng và cá tính riêng biệt: thông minh, hiếu chiến, tham vọng, nhút nhát, ngây ngô, lãnh cảm,…. Mười cặp đôi, mười câu chuyện tình, bảy trong số mười câu chuyện là cái kết theo mô tuýp “sinh ly tử biệt”. Có lẽ với Cửu Lộ Phi Hương, tình yêu đẹp nhất và có khả năng ám ảnh nhất lại chính là những cuộc tình dang dở. Không quá ủy mị, thừa sự sâu sắc, độ dài truyện vừa đủ, cốt truyện rõ ràng, không trùng lặp. Nếu đọc “Mười năm không xa” kết hợp với nghe nhạc của S.E.N.S, hẳn bạn có thể sẽ giống như tôi, tự lúc nào, nước mắt đã rơi, môi đã nếm vị mặn và trái tim cũng có chút đau nhói.

Lattercia Moon

CTV Thư viện iBookStop

**Vui lòng dẫn nguồn khi chia sẻ, xin cảm ơn** 

Sự thật vụ án Harry Quebert hay chuyện nàng Nola - Joel Dicker

Vậy là những trang cuối của quyển Sự thật về vụ án Harry Quebert hay chuyện nàng Nola của tác giả Joel Dicker đã khép lại sau hơn một tuần bước vào thế giới tiểu thuyết trinh thám hai thời kỳ 1975 và 2008 thậm chí có khi trở về thời điểm 1950, 1960, 1969.

Joel Dicker thực sự đã thuyết phục tôi hoàn toàn với tác phẩm này của anh và tạo một ấn tượng sâu đậm so với những tác phẩm cùng thể loại của các tác giả khác đến từ châu Âu, đặc biệt anh chỉ mới gần 30 tuổi (1985). Tác phẩm của anh chứa đựng nhiều thông điệp đầy tính nhân văn, chạm đến góc khuất tâm hồn người đọc qua các nhân vật, chưa kể trong một tác phẩm văn phong anh biến hóa đa dạng, đan lồng vào nhau; dường như anh đã làm chủ được ngôn từ.

Khi thì rất hài hước với những hình tượng nhân vật và những cuộc đối thoại khiến bạn bật cười kêu lên “ôi trời”, các đoạn đối thoại tự nhiên, ngôn từ bình dị và đời thực. Khi thì rất lãng mạn, ngập tràn cảm xúc và đủ sức lay động trái tim về một tình yêu chân chính và thuần khiết nhưng trắc trở. Khi thì không chỉ đưa nhân vật chính nhà văn - Marcus và trung sĩ Gahalowood mà còn người đọc vào tình thế khó hiểu, bí ẩn và cả không cam tâm khi sự vụ, từng chi tiết vụ án bóc tách một cách cẩn thận nhưng vẫn lọt đâu đó mảnh ghép toàn bộ câu chuyện. Khi thì cảm thấy hụt hẫng, rất muốn căm giận nhưng không thể khi phát hiện ra sự dối trá từ người mình kính trọng nhất, quý mến nhất. Khi thì cảm xót vô cùng cho những số phận của các nhân vật và dường như chạm đến nỗi đau sâu kín nhất của con người hiện đại đó là sự cô độc.

Mỗi chương đều chứa đựng triết lý cuộc sống buộc tôi phải ngừng lại và suy ngẫm. Từ chính bản thân chúng ta cho đến chiến trường cuộc đời mà chúng ta không thể nào thích nghi hoàn toàn, thậm chí phải tự lừa dối chính mình và cả với đời để tồn tại. Sự thật thì tồn tại không thể trên nền tảng của sự dối trá mà là sự dũng cảm đối mặt với sự bất khả của chúng ta. Cuộc đời giống như sàn đấu, chiến thắng không quan trọng mà là chúng ta đã chiến đấu như thế nào trong suốt trận chiến. Chương 28 có đoạn “Đời là cú trượt dài. (...) Điều quan trọng nhất là biết cách ngã”. Biết cách ngã để không trượt dài và đứng dậy đối mặt.

Tác phẩm còn là một cú đấm thẳng vào mặt chúng ta - những ai nuôi mộng làm nhà văn. “Chặt cây đốn rừng để mà in những thứ rác rưởi như vậy là tội phạm. Tỉ lệ cây ít ỏi so với số lượng những nhà văn tồi nhung nhúc trên đất nước này thật không cân xứng…” (trang 99) và dĩ nhiên khi đến bục vinh quang rồi đó không phải là điểm đích. Tiếp nối sau đó hay được tác giả gọi là “sau sách” là căn bệnh trang trắng. Tồn tại là sự vận động không ngừng.

Các tình tiết trong tác phẩm dù cố ý sắp đặt nhưng vẫn đoán ra được tình tiết nhưng cái khéo của Joel là dẫn chúng ta đến một bất ngờ khác mà tôi như một nhân vật ảo đồng hành cùng nhân vật chính cũng phải thốt lên “tại sao lại có thể quên chi tiết này?”.

Đây là tác phẩm rất xứng đáng với thời gian bạn bỏ ra và phù hợp cho đối tượng độc giả trưởng thành 18+. Và nếu bạn muốn trở thành nhà văn thật sự thì đây cũng sẽ là “bí kíp” hành nghề dành cho bạn.

Các bạn có thể mượn đọc từ Thư viện iBookStop, sách hiện đã có sẵn trên kệ :)

Thủ thư Cú Mèo

Thư viện & Không gian tri thức iBookStop

Lầu 5 - 98 Thích Quảng Đức, P. 5, Q. Phú Nhuận, TP.HCM

ask@ibookstop.vn - ibookstop.vn@gmail.com

0903.61.31.67 - (08) 6292 1917

www.iBookStop.vn

Vì mỗi đứa trẻ là món quà tuyệt vời của chúng ta

Nguồn hình: Pinterest

Bài viết mới đây của trang Triết Học Đường Phố có tựa đề Thay đổi nền giáo dục tương lai từ việc thay đổi nhận thức và hiểu biết của chính mình (Phi Tuyết), quan điểm bài viết đưa ra có lẽ không mới nhưng như một sự nhắc lại “Trẻ con cần được sống trong thế giới của chúng”, chúng ta không thể công nghiệp hóa những đứa trẻ, nhào nặn chúng thành một hình mẫu chung hoàn hảo và ai dám cam kết rằng những đứa trẻ công nghiệp hóa này sẽ lý tưởng hóa xã hội hay như xã hội sẽ văn minh hơn, tốt đẹp hơn? Tôi viết tiếp bài viết ấy nhưng muốn đi vào khía cạnh liệu chúng ta đã có đủ sân chơi và thời gian dành cho những đứa trẻ chưa?

Trong bài viết của Phi Tuyết đã nhắc lại 7 loại hình thông minh của nhà tâm lý học Howard Gardner (*) và tôi đồng ý với tác giả rằng phương pháp giáo dục của chúng ta hiện nay khá nặng nề, ôm đồm cũng như một sự thật nữa là những đứa trẻ không được dạy cách tư duy ngay từ nhỏ. Mọi thứ đều được sắp đặt như một dây chuyền nhà máy từ gia đình đến nhà trường và ngoài xã hội. Chính điều này đã giới hạn quyền của những đứa trẻ được trải nghiệm và cả phụ huynh để tìm ra loại hình thông minh nào chúng đang sở hữu và chiếm ưu thế hơn.

Chúng ta hãy gạt qua những quy luật, định kiến của xã hội về thước đo mẫu mực cho một đứa trẻ ngoan - giỏi, công dân tốt - thành đạt và để lại đây sự yêu thương, dành chút thời gian nhìn vào bức tranh hiện tại đang diễn ra ngay phút này đây, những ai đang là phụ huynh hay sẽ là phụ huynh đang thấy gì? Tôi nghe thấy tiếng trống trường vang lên vào lúc 21g00 và tôi nhìn thấy những đứa trẻ túa ra từ một trường tiểu học. Tôi nghe thấy sự yên tĩnh ở sân chơi dưới khu nhà tôi ở từ sau ngày 05/9. Tôi nghe thấy sau tiếng trống khai trường là giai điệu sôi động “On the floor” của Jennifer Lopez vang lên, chưa kể tôi còn thấy cả đoạn clip về màn múa cột ở một trường nào đó cho ngày lễ trang trọng của năm học. Tôi nghe chuyện tréo nghoe của một người bạn khi đứa trẻ của cô ở nhà trường chính quy được liệt vào thành phần cá biệt, khó dạy nhưng lại là đứa trẻ thông minh, sáng tạo tiêu biểu ở một lớp học ngoại khóa mà thầy cô ở đây đánh giá cao. Và sau cùng, tôi thấy mắt kiếng cận mà những đứa trẻ đang đeo từ rất sớm.

Chúng ta đã đánh đổi quá lớn cho việc “cơm – áo – gạo – tiền” với những đứa trẻ của chúng ta và thường là chúng ta khoán lại hay phó mặc cho nhà trường, thầy cô làm thay việc giáo dục con trẻ nhưng quên đi rằng những đứa trẻ trong cuộc sống hiện đại ngày nay không có nhiều sân chơi cả nghĩa đen và nghĩa bóng như chúng ta ngày trước, chúng đã phải chật vật, vất vả như việc chúng ta mưu sinh để thích nghi sự kỳ vọng, hoài bão của chúng ta một cách vô điều kiện. Đã bao giờ chúng ta nghĩ đến cảm giác của những đứa trẻ chưa? Tự kỷ là một chứng bệnh mang tính bẩm sinh ngay từ những tháng đầu đời của trẻ và cứ trong 1.000 (**) đứa trẻ thì có 1 – 2 trẻ mắc bệnh trên toàn thế giới; còn ngày nay, tỉ lệ đó và độ tuổi trẻ mắc bệnh đang có xu hướng tăng, nó như là một căn bệnh tự chúng ta đón vào.

Điều vĩ mô – chúng ta không thể thay đổi một sớm một chiều nhưng ít nhất chúng ta có thể thay đổi nhận thức của chính chúng ta rằng mỗi đứa trẻ là một thiên tài và sứ mệnh làm cha mẹ của chúng ta là cùng trẻ tìm ra điều mà đứa trẻ làm tốt nhất, một cách hứng thú và say sưa nhất. Chúng ta định hướng trẻ theo khả năng có thể của trẻ, chúng ta hãy trao cho đứa trẻ công cụ để khi trẻ bơi ra biển lớn của cuộc đời, ít nhất công cụ ấy sẽ theo trẻ, giúp trẻ sinh tồn và sống tự tin, hạnh phúc hơn.

Sau cùng, chúng ta vẫn có nhiều cách khác nhau để làm cùng trẻ ngoài công viên, sở thú hay những khu vui chơi cho thiếu nhi hay lớp học ngoại khóa như:

- Đọc truyện cùng trẻ, hãy biến hóa thành nhân vật cùng trẻ hoặc để trẻ đọc truyện bạn nghe. Đa dạng vai diễn, đa dạng giọng kể cũng là cách tiếp cận trí thông minh ngôn ngữ.

- Xếp hình, đánh cờ cùng trẻ hay để trẻ tham gia cùng bạn trong việc lắp ráp máy móc, đồ đạc trong nhà để trẻ có thể tư duy, động não tiếp cận trí thông minh logic.

- Cùng trẻ làm đồ gốm, tự tay làm cho mình chiếc cốc, chén hay để trẻ làm phó nháy cho gia đình cũng như cùng cha mẹ trang trí phòng và tự trẻ sẽ nhận ra trẻ có thể làm khác đi hay tốt hơn lúc mới “vào nghề” không, một cách tiếp cận trí thông minh không gian.

- Vận động thể lực cùng trẻ và thử thách trẻ với các mục tiêu khó dần, liệu rằng trẻ sẽ bền chí, quyết tâm đạt mục tiêu, trẻ làm được nghĩa là trẻ sở hữu trí thông minh vận động cơ thể.

- Đến buổi hòa nhạc cùng trẻ, bản chất trẻ có khả năng cảm thụ âm nhạc tốt và với trẻ sở hữu trí thông minh âm nhạc thì khả năng tiếp cận của trẻ rất nhanh và nhạy.

- Nói chuyện cùng trẻ về một câu chuyện, bộ phim, hay chuyện trường lớp của trẻ. Với những đứa trẻ sở hữu trí thông minh nội tâm hay trí thông minh tương tác cá nhân, bạn sẽ dễ dàng nhận ra sự nhạy cảm ở đứa trẻ cũng như cách trẻ phản ứng với sự việc, con người qua hành vi đáp trả.

Không cách này hay cách khác, tình yêu dành cho trẻ sẽ giúp chúng ta nghĩ ra thật nhiều cách để trẻ tìm thấy bản ngã của mình, mỗi trẻ là một cá thể khác biệt với những tài năng riêng biệt. Đừng đánh đồng và rập khuôn thành những chú gà công nghiệp, hãy để những đứa trẻ là những chú dế mèn phiêu lưu ký!

Thủ thư Cú Mèo

Thư viện sách iBookStop

(*) Các bạn có thể tìm hiểu điều này qua quyển 7 Loại Hình Thông Minh - Tác giả Thomas Amstrong, NXB Lao Động, 2007 hoặc mượn tại Thư viện sách iBookStop.

(**) Theo Vaccines and autism: a tale of shifting hypotheses – Gerber JS, Offit PA – tại Wikipedia

Vui lòng dẫn nguồn khi chia sẻ. Cám ơn!

Có một tình bạn như thế?

Có một tình bạn như thế là bài viết được viết từ cảm xúc đến từ quyển sách “Nơi cuối cầu vồng” – Cecelia Ahern

Mối liên hệ duy nhất và cũng là lý do tôi quyết định mượn cuốn “Nơi cuối cầu vồng” trong một rừng sách của Thư viện iBookStop, lời giới thiệu sách đề cập đến việc trao đổi những bức thư, bức email qua lại giữa hai nhân vật chính. Nguyên văn thế này: “Nơi cuối cầu vòng, cuốn tiểu thuyết được viết lên từ những dòng thư, những cuộc chat và những tấm bưu thiếp các nhân vật trao gửi cho nhau qua bao năm tháng,...” 

Đó cũng là cách tôi đang dùng để liên lạc với người mình yêu. Một sự đồng cảm và tò mò về nội dung sách theo kiểu thế. Nó chính là cơ duyên đưa tôi đến với những dòng email dí dỏm, những dòng thư ngắn có dài có, đôi khi là viết vội nhưng ẩn chứa sự chân thành, quan tâm và yêu thương dành cho nhau.

Trong suốt hơn 40 năm, một nam một nữ liên tục viết thư cho nhau, chia sẻ với nhau tất cả mọi thứ, từ những bức thư để trong hộc bàn suốt giờ học năm lên bảy (nội dung rất ư thú vị, cái mũi to nhất trên đời của cô giáo chủ nhiệm này, cậu bạn chuyên ăn gỉ mũi này,…) đến kế hoạch trốn học và cùng nhau lang thang khắp nơi trong lần sinh nhật 16 tuổi, những tiết học chán ngắt, những cơn đau dạ dày,… những tưởng chẳng có gì họ không nói cho nhau nghe, đến sau này khi mỗi người có gia đình riêng của mình họ vẫn tiếp tục; vậy bạn có bao giờ nghĩ giữa họ tồn tại thứ gọi là tình bạn?

Guồng máy xã hội quay cuồng, người ta không còn nhiều thời giờ cho nhau. Ít đi những giây phút trao đổi cùng nhau, đơn giản chỉ là chuyện vặt vãnh trong ngày, người ta đã quên mất đi thói quen ấy. Rồi dần dần người ta cảm thấy xa nhau bởi đơn giản ngừng chia sẻ là ngừng cảm thông. Và tôi ước rằng mình sẽ không bao giờ gặp phải hoàn cảnh như thế, nhưng chắc có lẽ khó lắm.

“Cuộc đời chúng ta do thời gian tạo nên. Ngày của chúng ta được tính bằng giờ, lương của chúng ta cũng được tính bằng những giờ đó, kiến thức của chúng ta được tính bằng năm. Chúng ta chộp lấy vài phút vội vàng trong một ngày bận rộn để nghỉ uống cà phê. Chúng ta vội vàng quay lại bàn làm việc, chúng ta xem đồng hồ, chúng ta sống bằng những cuộc hẹn. Ấy thế mà cuối cùng thời gian cũng hết và ta tự nhủ với trái tim ta liệu những giây, phút, giờ, ngày, tuần, tháng, năm và thập kỷ có đang sử dụng theo những cách tốt nhất có thể chưa.

Mọi thứ đang quay xung quanh ta – công việc, gia đình, bạn bè, người yêu… ta chỉ cảm thấy như muốn hét lên “NGỪNG LẠI”, nhìn quanh, sắp xếp lại thứ tự một vài thứ và sau đó lại tiếp tục. (…)”

Một trong số hàng nghìn những suy nghĩ được nhân vật chia sẻ cùng nhau. Hơn 400 trang sách, tôi đi qua đủ các cung bậc của cảm xúc. Chút vui nhộn nghịch ngợm thời học sinh cũng từng viết thư dấu trong học bàn, bị thầy cô bắt được ngượng chín cả mặt, là tôi thôi chứ hai nhân vật chính trong truyện họ dửng dưng lắm, chưa kể là thích thú ấy chứ. Chút ngang bướng truyện trường truyện lớp truyện học tập của tuổi thiếu niên, rồi giận hờn trách móc khi xa cách về không gian, khi nghĩ rằng người kia không còn quan tâm đến mình:

“Gửi tên bạn khốn kiếp kém chu đáo nhất,

Tớ đang viết cho cậu lá thư này vì tớ biết rằng nếu nói thẳng vào mặt cậu điều tớ phải nói thì có lẽ tớ sẽ đấm cậu mất.

Tớ không còn biết cậu nữa rồi. Tớ không còn gặp cậu nữa. Tất cả những gì tớ nhận được là vài dòng viết vội hay cái email ngắn tũn lâu lâu cậu gửi một lần. Tớ biết cậu bận và tớ biết cậu có Bethany, nhưng ê này? Tớ được coi là bạn thân của cậu cơ mà.

Cậu không biết mùa hè này như thế nào đâu. Kể từ khi còn nhỏ chúng ta đã luôn xua đi bất kỳ người nào có thể là bạn ta cho đến khi chỉ còn lại mỗi cậu và tớ. Không phải vì chúng ta không muốn có thêm bạn khác, mà chỉ đơn giản là ta không cần họ. Cậu lúc nào cũng có tớ. Tớ lúc nào cũng có cậu. Bây giờ cậu có Bethany và tớ chẳng có ai cả.

Thật đáng buồn là có vẻ như cậu không còn cần tớ nữa. Tớ cũng cảm thấy mình như những người khác kia, những người đã từng cố gắng trở thành bạn chúng ta ấy. Tớ biết có lẽ cậu không cố tình làm thế, cũng như chúng ta đã không bao giờ cố tình làm thế trước đây. Dù sao đi nữa tớ cũng không rên rỉ về việc tớ ghét cô ta đến thế nào đâu, tớ chỉ cố gắng nói cho cậu biết rằng tớ nhớ cậu thôi. Và rằng, ừm… tớ cô đơn. (…)”

Nguồn: Pinterest

Tình bạn của họ quá đẹp, đến mức họ sống trong nó quá lâu, họ sợ phải mất đi người kia, nỗi sợ lớn đến mức họ đánh đổi tất cả để thà giữ nó mãi mãi như thế hơn là dám chấp nhận thử thách tạo một bước ngoặt để đưa mối quan hệ đi xa hơn. Họ luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho nhau nhưng với danh nghĩa tự họ đặt ra là tình bạn thế thôi. Để rồi mỗi bên luôn dằn vặt sao mình không nói thế này, không làm thế kia, không cư xử khác đi… không làm điều đúng với lòng mình. Trao đổi mail với nhau đều đặn nhưng vẫn còn đó những dòng thư được viết ra nhưng chưa bao giờ đến tay người nhận.

Và rồi 40 năm sau, chuyện gì đến cũng đã đến, sẽ là câu trả lời liệu có tồn tại một tình bạn như thế trên đời?

Bạn nếu đang có may mắn ở cạnh người thân yêu của mình, hãy tận dụng cơ hội mỗi ngày để trao đến họ những yêu thương thật sự từ trái tim. Còn nếu bạn đang ở xa, khoảng cách địa lý không cho phép bạn được nhìn ngắm khuôn mặt người thân yêu mỗi ngày, hãy viết thư, gọi điện, email, gửi tin nhắn… bất kì điều gì có thể để họ biết rằng với bạn họ rất quan trọng, họ là tất cả những gì bạn có được trên đời này. Nếu bạn đang yêu ai đó, nhưng nhiều nỗi sợ hãi ngăn bạn thể hiện tình cảm của mình, hãy mạnh dạn thử một lần trong đời vứt bỏ hết để nhắn một cái tin rằng bạn yêu người đó biết bao, cuộc sống vốn dĩ ngắn ngủi lắm bạn ạ, vô cùng ngắn ngủi…!

Phương Ngân

CTV Thư viện sách iBookStop – www.iBookStop.vn

Mọi chia sẻ, thư từ vui lòng gửi về: ibookstop.vn@gmail.com

Các bạn vui lòng trích dẫn nguồn khi chia sẻ lại bài viết này. Xin cám ơn!

Hardboiled, Hard Luck - Banana Yoshimoto

English, please take a read at the bottom.

Hardboiled, Hard Luck (Banana Yoshimoto, Faber and Faber Limited, 2005) là một quyển sách giúp người đọc chạm đến nỗi buồn một cách tinh tế nhất. Nhất là khi bạn đọc tác phẩm này cùng giai điệu du dương sâu lắng của Moonlight Sonate 14 bản số 2, bạn sẽ cảm nhận sâu sắc dáng hình của nỗi buồn, ranh giới giữa thực và ảo, giữa mộng mị và đời thường. Điểm lạ lùng là ở chỗ bạn sẽ không bật khóc hay tuôn rơi nước mắt khi đã nhận ra bạn đã ở tâm điểm của nỗi buồn. Cái hay của Banana Yoshimoto là bà đã dẫn dắt người đọc đến từng ngóc ngách của cảm xúc, góc khuất của tâm hồn để những cảm xúc này nhẹ nhàng tỏa ra vây quanh bạn.

Hardboiled, Hard Luck là hai truyện ngắn riêng biệt. 

Ở Hardboiled là hành trình trở về ký ức nơi nhân vật nữ chính đã rời bỏ để kỷ niệm ngày mất của người con gái mà cô không thể gọi tên cho mối quan hệ của họ. Tình bạn ư? Còn hơn thế nữa khi Chizuru – người con gái ấy luôn thầm lặng bên cạnh, chăm sóc và yêu thương cô như số mệnh đã an bài. Chizuru cũng chưa từng có ý định quen bất kỳ ai khác dù có bị quay lưng bởi nhân vật nữ chính. Còn nếu là tình yêu? Nhân vật nữ chính cũng không dám chắc cô có thật sự yêu thương Chizuru không hay chỉ xem Chizuru là cái phao trong lúc cô mất phương hướng giữa cuộc đời rối ren của cô. Hành trình này đã đưa cô vào một thế giới mộng mị, hư hư ảo ảo và trong thế giới ấy, cô lại tìm thấy Chizuru với một tấm lòng bao dung đã xoa dịu cô, thức tỉnh cô trở về đời thực.

Ở Hard Luck lại là một câu chuyện khác. Đó vẫn là hành trình trở về ký ức của người chị gái với cô em gái Kuni, đã rơi vào tình trạng não chết và gia đình cô đã phải chấp nhận lời đề nghị bác sĩ để giải thoát đời sống thực vật của cô. Song hành cùng cô trải qua những khó khăn này là Sakai, là người anh của vị hôn phu Kuni và là người đã luôn đến bệnh viện không chỉ là cùng gia đình cô chăm sóc Kuni mà là vì tình cảm của anh dành cho người chị. Tình huống ấy đúng như tên truyện – Hard Luck – được ai đó yêu thương, quan tâm, săn sóc là điều hạnh phúc nhưng lại là một sự trớ trêu khi tình yêu ấy đến không phải lúc. Kuni luôn xuất hiện nguyên vẹn trong hơi thở, không gian, cảm xúc của cả hai tựa hồ như một sợi dây vô hình kết nối hai người lại với nhau. Tất cả những gì họ cần là thời gian.

Đây là quyển sách chỉ dành cho những trái tim đa cảm cũng như thích bước chậm qua những lời văn và từ đó mới có thể cảm nhận sâu sắc những cung bậc cảm xúc và ý nghĩ mà Banana Yoshimoto đã viết nên. Ngoài ra, có một tác phẩm khác của nữ tác giả này đã được dịch sang tiếng Việt, phát hành ở Việt Nam năm 2006 với tựa sách là Kitchen.

Các bạn có thể tìm mua tại các nhà sách hoặc mượn đọc từ Thư viện iBookStop. Mọi chi tiết vui lòng truy cập www.iBookStop.vn

Cú Mèo

Thư viện iBookStop

(Xin vui lòng trích dẫn nguồn khi chia sẻ. Cám ơn!)

*****

Hardboiled, Hard Luck (Banana Yoshimoto, Faber and Faber Limited, 2005) is the book drive reader’s feeling to touch the sorrow subtly the most. Especially, you were reading this novel while melody of the Moonlight Sonate 14 No. 2 was lilting; you would profoundly feel in the shape of sadness, the boundaries between fact and fiction, between dreams and real life. The weird thing was that you cannot burst out crying or shedding tears when you was in the middle of melancholy. The beauty of Banana Yoshimoto was in her way to lead the readers to every corner of emotion, every hidden corner of the soul to let this gentle feelings pervade you.

Hardboiled, Hard Luck consisted of two separated stories.

Hardboiled was the journey back to memories, when the female narrator had left, on the occassion of her "undefinited relationship" - girlfriend’s death anniversary. Friendship? Even more than that when Chizuru - the girl was always quite beside her, cared about and loved her as of her fate. Chizuru also never intended to love anyone else even though she was turned away by the female narrator. What if love? Female narrator was not sure whether she really loved Chizuru; or just thought that Chizuru was a buoy when she lost her sense of direction in her messive life. This journey took her into the dreamy world, unreal and in that world, she found Chizuru who relieved her with a big heart, awoke her to return the real life. 

Hard Luck was another story. It was also the journey back to memories of a narrator whose sister Kuni was lying in a hospital bed with her die brain, and her family hardly accepted the doctor’s suggestion to rescue her from vegetable life. During this tough time, Sakai, the brother of Kuni’s fiancé, always went to the hospital not only help her family take care of Kuni but also because of his affection for her. The situation was made sense as the name of tittle - Hard Luck – being loved, concerned, cared by someone was the happiness, however the irony was that love came at the wrong moment. Kuni was always appeared in the whole in breath, space, both their emotions seemed to be an invisible string connecting them together. All they need was just the time.

This is a book for someone who have got the sentimental heart as well as love to walk slowly through the sentences and then deeply feel every emotional level and thoughts that Banana Yoshimoto wrote. In addition, there are another book that was translated in Vietnamese and published in 2006 under the title of Kitchen.

 You can buy this book at bookstores or borrow from iBookStop Library. For more information, please visit: www.iBookStop.vn

Chân Dài Miên Man - Kao Nguyên

Chân Dài Miên Man (Kao Nguyên, NXB Văn học, 2013) là tác phẩm phù hợp cho mọi lứa tuổi và theo tôi, đối tượng đọc phù hợp nhất là các bạn trẻ từ 18 – 25 tuổi cũng như các bậc phụ huynh. Tác phẩm không phải là câu chuyện diễm tình, câu khách bằng những chi tiết gợi tình hay giáo điều mà nhẹ nhàng bóc tách dần những mảng tối, những góc khuất, những bí mật của chốn đô thành qua thế giới nội tâm của nhân vật nữ chính cũng như nỗi lòng của người làm cha mẹ.

Chân Dài Miên Man là câu chuyện hồi ức bi thương của cô thôn nữ trẻ trót mang số phận nàng Kiều bởi do giấc mơ hàng đêm mà cô thường mơ về là trở thành một ngôi sao tỏa sáng trong làng showbiz, được sống như một công chúa bà hoàng với những phục sức lấp lánh trong những biệt thự xa hoa. Cô đã may mắn khi được sinh ra, tạo hóa đã ban cô cho một một nhan sắc mặn mà, da trắng hồng và đôi chân dài miên man, nổi bật hơn tất cả thảy các cô gái trong làng. Cô không cam chịu cuộc sống nơi làng quê và trước sự thúc bách của gia đình về việc cưới hỏi, cô đã bỏ trốn và để lại sự ngơ ngác của một chàng trai chung tình. Bắt đầu từ đây cuộc đời cô đã nổi trôi khi thì bước vào đỉnh cao của sự sung túc, hạnh phúc mà cô có được từ anh chàng nổi tiếng là đại gia của đại gia và cho đến khi rơi vào tột cùng của sự bế tắc, lạc loài, không nơi nương tựa, đến cả việc quay về với gia đình cô cũng không dám. Không chỉ là câu chuyện của cuộc đời cô mà còn là sự phơi bày mặt trái dem dúa của xã hội.

Chân Dài Miên Man được viết bởi Kao Nguyên – là biên kịch đạo diễn, diễn viên điện ảnh thuộc thế hệ 7X ở Hà Nội. Cốt truyện đọc qua có thể với bạn không đặc sắc nhưng lại là tác phẩm mang đầy tính nhân văn và bạn sẽ bị cuốn theo câu chuyện bởi được viết theo ngôn ngữ điện ảnh, có thắt nút và mở nút, như một thước phim đang chiếu trong đầu bạn. Hơn hết, tác phẩm như là một sự cảnh tỉnh dành cho những ai luôn bị vẻ hào nhoáng của thế giới showbiz cám dỗ, nhất là những cô gái trẻ may mắn sở hữu một vẻ ngoài hơn người cũng như vai trò của bậc làm cha mẹ trong việc lắng nghe, thấu hiểu và định hướng tương lai con mình. Dẫu rằng, tác phẩm kết thúc có hậu theo đúng mẫu tiểu thuyết văn học nhưng thực tế ngoài đời tôi nghĩ rằng có thể sẽ phũ hơn rất nhiều.

Qua Chân Dài Miên Man, độc giả sẽ tìm thấy:

•  Thực sự thì là một người sở hữu chân dài, nhan sắc nổi bật thì việc để sống với đời sống bình thường nơi mình sinh ra, với một người bình thường và với những ước mơ giản dị còn khó hơn là để trở thành người nổi tiếng;
• Tình yêu chân chính không phải là những lời hứa trót lưỡi đầu môi mà là hành động xả thân vì người mình yêu;
• Sự cám dỗ về vật chất luôn chực chờ kéo chúng ta vào cõi âm u cũng như đồng tiền luôn dắt mũi cuộc sống xa hoa nhưng hạnh phúc không thuộc về nơi đó;
• Tình bạn thực sự là “cái vả” vào mặt những sự thật khó nghe nhưng luôn ở đó để kéo bạn ra khỏi vũng lầy;
• Giữa giông tố cuộc đời thì gia đình vẫn là nơi vẫn luôn mở rộng cửa đón ta về;
• Sự cố chấp, ích kỷ và cái tôi luôn là rào cản ngăn chia những ai trong một gia đình với nhau;

Tôi tin rằng bạn sẽ tìm thấy nhiều điều hơn nữa sau khi đọc tác phẩm này.

Các bạn có thể tìm mua tại các nhà sách hoặc mượn đọc từ Thư viện iBookStop. 

Cú Mèo

(Vui lòng trích dẫn nguồn khi chia sẻ. Cám ơn!)

Văn Học & Cái Ác

Văn học và Cái Ác (Le Littérature et de mal) là tên của một quyển sách xuất bản lần đầu vào năm 1957 tại Pháp được viết bởi một học giả nổi tiếng với các tác phẩm nghiên cứu văn học, nhân loại học, triết học, kinh tế, lịch sử nghệ thuật và xã hội học – Georges Batalille (1897 – 1962) và sau đó được dịch sang tiếng Việt phát hành năm 2013 (Ngân Xuyên dịch và giới thiệu, NXB Thế Giới, phát hành bởi Sao Bắc Media). Đó là một khoảng cách thời gian khá lớn và vì thế, nó đã trở thành một tác phẩm khó đọc phần vì các tác phẩm Georges Batalille đề cập được viết cùng thời với ông như Đồi gió hú (Emily Bronte), Cuộc hôn phối Thiên đàng và Địa ngục, Bộ tứ Zoa, Milton, Jerusalem (William Blake), 120 ngày, Justine (Sade), Bản án, Bức tường Trung Hoa (Franz Kafka)… Ngoại trừ Đồi gió hú thì những tác phẩm còn lại chưa có bản dịch tiếng Việt và phần vì Georges Batalille vốn được xem là một con người kỳ quặc, có những tư duy suy nghĩ rất khác với số đông trong giới viết lách vào thời bấy giờ, bởi điều đó đã làm những câu cú, cách viết của ông không dễ tiếp thu, thường là một loạt tỉnh lược để biểu thị sự bế tắc của cách diễn đạt mà ông tin rằng nó đã vượt ngưỡng tồn tại ở ngoài từ ngữ.

Trong bài viết này, tôi không viết về Văn học và Cái ác của Georges Batalille mà chỉ lấy cảm hứng từ tựa đề của tác phẩm này để viết về văn học và cái ác trong văn học hiện đại. Như một mặc định, sứ mệnh của văn học là hướng thiện, dù có những tác phẩm đẩy xuống tột cùng của nỗi đau, chết chóc hay thống khổ thì sau đó và trong đó luôn chứa đựng thông điệp tốt đẹp. Khi nghĩ đến cái ác, chúng ta nghĩ đến những việc làm, hành vi gây tổn hại lợi ích đối phương, người khác nhằm thỏa mãn nhu cầu lợi ích của bản thân.

1. Tác phẩm Sau nửa đêm (Huỳnh Thanh Xuân dịch, NXB CAND, 2007) của Haruki Murakami tuy ít được nhắc đến trong số những tác phẩm của ông nhưng lại là tác phẩm mô tả trọn vẹn sự ám ảnh tư bản của Nhật Bản trong ông. Chỉ có thông qua tác phẩm, cảm giác trống rỗng về linh hồn của những con người và những tác động tiêu cực của tâm lý như được giải tỏa. Điều đó phản ánh một giai đoạn “khó ở” ở Nhật Bản, sức ép của cuộc sống tư bản hiện đại đã tạo vách ngăn giữa con người với nhau và sự chịu đựng đã đến ngưỡng cần phải thét lên. Và, Haruki Murakami đã chọn viết nó ra như một sự giải phóng tinh thần.

Ông đã mô tả chi tiết cách kẻ sát nhân đã cảm thấy thỏa mãn như thế nào khi lưỡi dao rạch một cách từ từ trên cơ thể con người, cái cách mãn nguyện khi nhìn thấy dòng máu từ từ tuôn chảy trong sự gào thét vô vọng của nạn nhân. Sự đủng đỉnh với những lý giải của tên sát nhân về việc hắn bắt buộc phải ra tay luôn là sự bao biện, dung túng tâm hồn cô độc khao khát được nghe thấy sự tồn tại của hắn trên cõi đời này.

2. Tác phẩm thứ hai là Mùi Hương (Lê Chu Cầu dịch, NXB Văn học, 2007, giá bìa 50.000 đồng) của Patrick Süskind và có vẻ như đây là tác phẩm thành công duy nhất để đời của ông vì sau đó ông không còn viết những tác phẩm lớn nào khác. Tất cả những gì viết về ông rất ít ỏi nhưng tôi nghĩ Mùi Hương là tất cả những gì nói về ông. Ông đã tạo nên nhân vật Jean-Baptiste Grenouille, được mô tả là người khép kín, cô độc và “bị quỷ ám”. Ông đồng thời cũng khắc họa sự ám ảnh về mùi hương của hắn vì kinh hãi “uế khí” của người thường đã buộc hắn phải sống tránh xa con người, đi tìm một mùi hương tối thượng và đó là lúc hắn nhận ra sự tối thượng ấy cần phải được tạo nên bằng sự chưng cất mùi hương của 25 trinh nữ. Từ một người không có mùi hương đến lúc tạo được một mùi hương tối thượng và sau đó trở thành nạn nhân cũng chính cái mà mình tạo ra nhưng hắn chưa bao giờ hối hận về điều đó.

Dục vọng về mùi hương cũng giống như dục vọng về danh lợi. Danh lợi không phải là cái bẩm sinh và danh lợi sớm muộn gì thì cũng đi vào hư không. Có chăng khi ông viết tác phẩm này cũng là lúc ông trải nghiệm, đủ để thỏa mãn dục vọng trong ông và sau đó ông không muốn đánh đổi nó trong đời thật bằng việc ông đã từ chối tất cả các giải thưởng danh giá dành cho tác phẩm, những buổi gặp gỡ, phỏng vấn với giới truyền thông. Trong triết lý nhà Phật, có lẽ như ông đã nhập niết bàn bằng trí tuệ cái ác của ông.

3. Sau cùng, tác phẩm tôi nói đến ở đây chính là loạt sách Hannibal của Thomas Harris. Có tất cả bốn tác phẩm trong series nhưng chỉ có hai tác phẩm được dịch và phát hành tại Việt Nam là Sự im lặng của bầy cừu (Phạm Hồng Anh dịch, NXB Hội nhà văn, 2014, giá bìa 90.000 đồng) và Hannibal (Thu Lê dịch, NXB Hội nhà văn, 2013 giá bìa 108.000 đồng). Thomas Harris đã thành công khi tạo dựng nhân vật nắm giữ hai vai trò – một là bác sĩ tâm thần xuất sắc và một là kẻ ăn và giết người hàng loạt.

Hannibal tận mắt chứng kiến em gái mình đã bị Đức Quốc Xã giết và ăn thịt đồng thời sau đó bản thân hắn cũng trở thành nạn nhân ở một nơi gọi là trại mồ côi. Vết thương tinh thần quá lớn nhưng hắn đủ thông minh để thi vào trường y, trở thành tiến sĩ tâm lý học. Từ đây, những tội ác của hắn gây ra đều không để lại sơ hở và thuận lợi hơn trong vai trò bác sỹ tâm lý. Thomas Harris không bao giờ giải thích nguồn cảm hứng để tạo dựng nên nhân vật Hannibal này nhưng ở vai trò là phóng viên, nhà báo, ông đã từng theo qua và thậm chí tham dự phiên tòa xét xử những vụ giết người hàng loạt năm 1960 và 1992, sự ám ảnh về rối loạn nhân cách của các hung thủ không ít thì nhiều để lại dấu ấn trong ông, cũng như đủ để ông tạo dựng một hình ảnh nhân vật kinh dị xuất sắc.

Chúng ta cũng thấy rất nhiều điều đằng sau câu chuyện của các tác phẩm. Bối cảnh ra đời của tác phẩm cũng như những tác động sâu sắc của xã hội, những ám ảnh day dứt trong tâm tưởng tác gia và đến một thời điểm nào đó nó cần bùng phát. Mặt khác, chúng ta cũng thấy rằng những tội nhân thường cũng chính là nạn nhân hệ lụy, là nạn nhân của gia đình và xã hội.

Như trong các tác phẩm ta thấy, chỉ cần một lần “biến”, các nhân vật đã nổi trôi giữa dòng đời “vạn biến” và bị nhấn chìm trong vòng xoáy cuộc đời. Vậy nên cái ác trong văn học là một sự cảnh tỉnh trước khi chúng ta trở thành nạn nhân của “dòng đời vạn biến”.

Thư Lê

Các bạn có thể mượn đọc những sách trên từ thư viện, vui lòng truy cập website www.ibookstop.vn hoặc email ask@ibookstop.vn hoặc ibookstop.vn@gmail.com để biết thêm chi tiết.

Bài viết được đăng trên Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn số 23-2014 (1.225), ra ngày 05/6/2014

Mạn đàm từ trà và đặc tính văn hóa Đại Việt

Nhắc đến trà thì chúng ta nghĩ ngay đến Trung Quốc và nghệ thuật hơn thì có trà đạo Nhật Bản. Có một điều hiển nhiên là dường như mọi người cho rằng Trung Quốc là cái nôi của trà, là nơi khởi nguồn và truyền bá trà ra thế giới; nhưng theo ông Vũ Thế Ngọc, tác giả Trà Kinh (NXB Từ điển Bách Khoa, Thái Hà Books, 2014), cho rằng không có tài liệu viết nào nói cây trà đã xuất hiện ở thời cổ Trung Quốc, không có cây trà trạng thái thiên nhiên trên đất Trung Quốc và sử Trung Quốc cho thấy trà, hay tục uống trà là từ miền Nam đưa lên miền Bắc, nghĩa là trà phải có xuất phát điểm từ phía Nam sông Dương Tử hoặc vùng biên giới Tây Nam.

Và, chúng ta thường nghe đến Trung Quốc với thập đại danh trà như Trà Long Tỉnh, Trà Thiết Quan Âm, Trà Mao Phong, Trà Qua Phiến, Trà Ngân Châm v.v… như một sự khẳng định chắc chắn hơn về xuất xứ trà là từ Trung Quốc nhưng chúng ta lại ít nghe nói đến vùng đất nào ở Trung Quốc trồng trà cả. Bởi có trồng trà thì mới có trà và phải có sự du nhập cộng hưởng với đạo giáo thì trà mới được “phát danh quang đại” trên thế giới, nhưng đáng kể nhất xuất phát điểm chính là từ thời nhà Đường (618 – 907), không chỉ trà mà Phật giáo được truyền bá rộng rãi. Do vậy, chỉ có thể nói từ Trung Quốc mà trà đã trở nên phổ biến trên thế giới thay vì Trung Quốc là cội nguồn của trà. Tương tự vậy, Phật Giáo từng là Quốc giáo của nước Đại Việt và chúng ta vẫn luôn nghĩ rằng từ Trung Quốc mà Phật giáo du nhập và truyền bá ở nước ta nhưng thật sự dân tộc ta đã biết về Phật giáo từ trước khi tôn giáo này trở nên lan tỏa mạnh mẽ.

Nhân câu truyện về trà, tôi lại muốn viết thêm về đặc tính người Việt mình, dù trải qua hàng ngàn năm đô hộ, chịu nhiều ảnh hưởng văn hóa, truyền thống, lối sống của các nước cai trị thì đặc tính an hòa của dân tộc Việt Nam vẫn không thay đổi, “không bao giờ chấp nhận một quan điểm bảo thủ, giáo điều và độc tôn” (*). Trong khi người Trung Quốc không ngừng ca ngợi về lịch sử hùng tráng và siêu việt đến thế giới qua phim ảnh, nghệ thuật, những truyền tụng về thành tích vượt bậc hơn người như Vạn Lý Trường Thành, cuộc xâm lăng không khoan nhượng của Thành Cát Tư Hãn từ Á sang Âu, sự ảnh hưởng sâu sắc của Nho giáo, Khổng Tử đến các nước lân cận hay cụm từ “Chinese tea” (trà Tàu, trà Trung Hoa) trở thành danh từ chung khi nói về trà thì người Việt ta lại ung dung tự tại với những nhàn nhã đời thường, thể hiện một lối sống cao thượng đạo vị. Dẫn chứng như quân Mông Cổ có hung hãn, bạo tàn và bách chiến bách thắng đến đâu nhưng sự thật lịch sử đã bị vị đại tướng quân Trần Quang Khải của nước Đại Việt đánh tan tành. Chúng ta không quá đề cao chiến thắng đó vì sau cùng “việc nhân nghĩa cốt để yên dân”.

Cũng bởi đặc tính an hòa mà hình thành nên văn hóa Đại Việt – một sự kết tụ của Phật – Lão – Khổng và Bách Gia chư tử từ đó mà những người con dân tộc Việt sống rất đạo và chết rất Phật. Mặc dù chịu ảnh hưởng của đạo giáo từ Trung Hoa nhưng chúng ta cũng nhìn nhận rằng người Việt ta không bị trói buộc vào những điều răn dạy của đạo giáo một cách cực đoan, mà chỉ học hỏi từ những điều hay lẽ phải và áp dụng vào cuộc sống.

Từ câu chuyện về trà lan man đến đặc tính người Đại Việt và rồi xin phép được quay về trà, tôi mạn phép kết bài rằng nếu việc thưởng trà của người Trung Hoa, Nhật Bản gắn liền với đạo thì với người Việt, việc thưởng trà cũng như thú vui đời thường “không giáo điều” mà thôi:

“Thử lai yêu khách nghiêu trà uyển

Vũ quá hô đồng lý dược lan”

(Mùa hè lại pha trà mời khách uống

Cơn mưa xong gọi trẻ sửa chậu lan)

– Thượng tướng quân Trần Quang Khải (*)

Hay như:

“Hà thời tiểu ẩn lâm tuyền hạ

Nhất tháp tùng phong trà nhất bôi”

(Sao bằng ở ẩn bên rừng suối

Một giường bên cửa gió thông với trà)

– Huyền Quang Tôn Giả (*)

Thủ thư Cú Mèo
Thư viện iBookStop
(*) trích từ Trà Kinh

Các bạn có thể mượn đọc Trà Kinh từ thư viện, vui lòng liên hệ 0903.61.31.67 hoặc email ask@ibookstop.vn để biết thêm chi tiết.

Bài viết được tóm lược và đăng trên Sài Gòn Tiếp Thị số 39, ra ngày 04/6/2014

Bài viết này chia sẻ lại từ website Thư viện iBookStop (www.iBookStop.vn).

Cú Mèo điểm sách

Ngày cuối tuần, Cú Mèo lượn lờ qua các hiệu sách và nhặt ra vài cuốn giới thiệu đến nhà mình.

Đời Ngắn Ngủ Đừng Ngủ Dài – Robin Sharma (NXB Trẻ, giá bìa: 60.000 đồng)

Nếu bạn đã từng đọc quyển Điều Vĩ Đại Đời Thường hay Nhà Lãnh Đạo Không Chức Danh thì một lần nữa bạn lại tái ngộ Robin Sharma qua Đời Ngắn Ngủ Đừng Ngủ Dài, vẫn triết lý theo cách nói bình dân “sống đơn giản cho đời thanh thản”, ông như gửi gắm đến độc giả hãy tỉnh thức và nhìn vào hiện tại. Khung thời gian hiện tại chỉ diễn ra trong tíc tắc và ngay sau đó đã trở thành “thì quá khứ”. Vì vậy, nếu bạn mãi đắn đo suy nghĩ câu nệ quá khứ và tương lai thì cũng giống như bạn đang ngủ vùi trong cuộc đời của bạn. Mọi lựa chọn đều có giá trị của nó và cuộc sống vẫn diễn ra dù cho lựa chọn của bạn là gì. Hãy tỉnh thức và luôn kiên nhẫn, tin tưởng với lựa chọn của mình!

Robin Sharma là một trong những nhà tư tưởng hàng đầu của thế giới về vai trò lãnh đạo trong kinh doanh và trong cuộc sống và là tác giả của nhiều cuốn sách, trong đó có cuốn sách ăn khách số 1 thế giới Nhà sư bán xe Ferrari, Trí tuệ lãnh đạo của nhà sư bán xe Ferrari và Bắt đầu từ bên trong. Sharma cũng đi khắp thế giới làm diễn giả chính cho các tổ chức chuyên về bồi dưỡng những nhà lãnh đạo ở mọi cấp. Khách hàng của ông bao gồm các công ty trong danh sách Fortune 500 như Microsoft, General Motors, IBM, FedEx, và Nortel Networks.

Tháng Năm Không Ở Lại – Nhiều tác giả (NXB Văn học, giá bìa: 85.000 đồng)

Thời gian là dòng sông trôi đi không bao giờ trở lại và tất cả chúng ta đều đang đi trên dòng sông thời gian. Tuy nhiên, điểm khác là mỗi người có một cột mốc riêng đánh dấu ở mỗi chặng đường mình đi qua. Là ngày vui, là ngày buồn, là ngày day dứt mãi không nguôi hay là một quá khứ bỏ quên thì những cột mốc đó sẽ dần thành kỷ niệm mà đến một lúc nào đó khi nhìn lại bạn sẽ nhận ra rằng thời gian mãi trôi không dừng lại.

Tháng Năm Không Ở Lại tập hợp 20 truyện ngắn được viết bởi những người trẻ, mỗi câu chuyện là một kỷ niệm, một dấu ấn cũng có khi là một ký ức mà nó khiến ta trở nên mạnh mẽ, cứng cỏi, hi vọng nhiều hơn vào tương lai. Như Phạm Vũ (tác giả truyện Tháng Năm Không Ở Lại) đã viết “Thời gian là vô hạn nhưng đời người là hữu hạn và những gì đang diễn ra chỉ là khoảnh khắc. Tháng năm tuần hoàn nhưng nó có bao giờ ở lại? Hãy sống sao cho hôm nay không phải nuối tiếc về hôm qua.”

Mùa Về Trên Ngói – Hồ Minh Thông (NXB Văn học, giá bìa: 76.000 đồng)

Nếu bạn thích tản văn, những câu chuyện ngắn về những điều nhỏ thôi trong cuộc sống như bạn đã từng đọc Hãy tìm tôi giữa cánh đồng hay Lạc giữa nhân gian của Đặng Nguyễn Đông Vy thì MùaVề Trên Ngói cũng thuộc thể loại tương tự vậy. 

Có điều Mùa Về Trên Ngói mang lại cảm giác phảng phất cuộc sống tồn tại rất gần mà bạn có thể chạm tới như mái tóc, bức tường, rong rêu, con cún, con nhện, cái gối…  qua những câu chuyện như Tình nhân của đêm, Những bức tường, Lời rêu, Cún ngủ gật, Con nhện lang thang, Chiếc gối chiêm bao… Ngoài ra, nếu viết về con người thì bạn chỉ có thể tìm thấy hình ảnh người mẹ, người chị ở một góc nhìn tinh tế và sâu sắc mà khắc họa từ chiếc bóng mẹ hắt lên tường cho đến chiếc nón lá và áo hoa cà của chị qua Bóng ai bên cửa và Chị tôi.

Hồ Minh Thông thật ra là một tác giả nữ đã từng xuất bản hai tác phẩm là Những Cánh Rêu và Miền Tĩnh Lặng Dịu Dàng. Nhà thơ Nguyễn Ngọc Phú (kiêm Tổng biên tập Tạp chí Hồng Lĩnh) đã nhận xét về cô như một “Miền tĩnh lặng ấy mới thật sự dịu dàng”.

Đàn Bà Xấu Thì Không Có Quà – Y Ban (NXB Văn học, giá bìa: 40.000 đồng)

Đàn Bà Xấu Thì Không Có Quà xuất bản lần đầu vào năm 2004 và gần đây được NXB Văn học tái bản sau 10 năm. Vẫn câu chuyện đó nhưng cảm xúc vẫn còn nguyên cho những độc giả nào đã từng đọc.

Đàn Bà Xấu Thì Không Có Quà là một tác phẩm không mang hàm ý châm biếm về hình thức, vẻ ngoài của một người đàn bà thì sẽ quyết định cô có nhận được sự ưu ái của những người đàn ông hay không, mà là một câu chuyện đầy tính nhân văn về nỗi khát khao có được tình yêu, có được mái ấm gia đình của những con người khi sinh ra đã không may mắn có được cơ thể bình thường. Khi ước mơ của những người bình thường là đạt đến danh vọng cao xa hay có được một gia đình sung túc, đầy đủ tiện nghi thì với những người khuyết tật, ước mơ của họ là có được sự chấp nhận con người họ cả về hình thức lẫn tâm hồn từ những con người bình thường.

Tác giả Y Ban là nhà văn sinh ra và lớn lên tại Nam Định, vì vậy mà bạn sẽ tìm thấy hình ảnh đời sống, sinh hoạt của thôn quê miền Bắc và giọng văn thấm đậm chất Bắc qua tác phẩm này.

Nín Đi Con – Lê Nguyễn Nhật Linh (NXB Văn hóa Thông tin, giá bìa: 79.000 đồng)

Nín Đi Con là quyển sách thuộc thể loại tản văn và được viết bởi cô gái trẻ vừa qua tuổi đôi mươi ở góc nhìn giả định; giả định rằng cô có những đứa con thì đây sẽ là cách cô dạy chúng. Nín Đi Con được trình bày theo mẫu của những cuốn từ điển bắt đầu từ A và kết thúc tại Y. Nếu A là những câu chuyện Ám ảnh, Ánh sáng, Ấm ức, B là Bài học, Bản lĩnh, Bố và con gái thì đến Y là Ý nghĩa, Yêu; cứ như vậy đã gom góp thành tập tản văn Nín Đi Con.

Lê Nguyễn Nhật Linh đã chia sẻ rằng “Cảm xúc của tôi là bánh quy, và ngôn ngữ sẽ bẻ vụn chúng. Vụn mẫu. Vụn li ti. Đến khi chẳng còn gì. Ngoài chữ.” Cũng bởi thế mà độc giả sẽ bắt gặp những câu chuyện đã được bẻ vụn đến mức chỉ còn là đoạn văn, và một cách ngắn ngủi như Bỏ lửng để độc giả trầm ngâm ở những đoạn tiếp theo trong dư âm câu chữ.

Nếu bạn đã từng đọc tác phẩm Vị Hôn của cùng tác giả với 30 câu chuyện về vị hôn, kiểu hôn, cách hôn được miêu tả sắc nét và gợi nhắc sinh động thì qua tác phẩm Nín Đi Con, bạn sẽ tìm thấy vẫn phong cách viết quen thuộc đó của Lê Nguyễn Nhật Linh.

Khỏe Lên, Trẻ Lại – Huỳnh Kim Tước (NXB Thế giới, giá bìa: 38.000 đồng)

Tên đầy đủ của quyển sách là Khỏe Lên, Trẻ Lại – Lục Điệu Chân Kinh dành cho các cao thủ văn phòng và được viết bởi cố vấn của Facebook tại khu vực Đông Dương, cựu cố vấn của Google tại Việt Nam – Huỳnh Kim Tước, người đã luôn gây ấn tượng cho người đối diện bởi vẻ khỏe khoắn, trẻ trung hơn rất nhiều so với tuổi thật của mình. Cuốn sách này ra đời trong sự tình cờ từ những cuộc nói chuyện thân tình với các đối tác, không nghĩ rằng anh có thể tự tập luyện thay vì đến phòng tập và cho đến lúc anh nghĩ rằng mình nên chia sẻ “bí kíp” này.

Quyển sách là sự hướng dẫn về tập luyện giữ gìn sức khỏe từ bên trong dành cho những ai làm trong văn phòng và thường vì nhiều lý do khác nhau mà ít vận động. Khỏe Lên, Trẻ Lại chia làm hai phần, trong đó Phần một chỉ ra cách vượt qua ba chướng ngại lớn nhất mà chúng ta thường gặp phải khi bước vào con đường luyện tập và Phần hai là sáu bí quyết đơn giản, nhẹ nhàng cùng hình họa sinh động để chúng ta có thể bắt đầu thực hành.

Các độc giả sẽ thích thú khi tác giả “kiếm hiệp hóa” từ bìa sách đến tên gọi phương pháp luyện như Thuận thủy thôi thu chưởng, Thương tùng nghinh khách chưởng, Lãng tử hồi đầu chưởng, Lục Điệu Chân Kinh.

Sau cùng, nếu bạn nào chỉ thích mượn về đọc thôi thì bạn có thể cân nhắc trở thành hội viên Book Lover của thư viện iBookStop nhé! Chi tiết xin vui lòng truy cập website: www.ibookstop.vn hoặc email về ask@ibookstop.vn.

Thân chào,

Cú Mèo

Thư viện iBookStop.vn